De huidige gepensioneerden in Nederland en degenen die over niet al te lange tijd met pensioen gaan hebben het over het algemeen goed voor elkaar. Voor jongeren is een onbezorgde oude dag echter beslist geen vanzelfsprekendheid. Tenzij zij nu gaan beleggen, schrijft Hendrik Oude Nijhuis.
Toegegeven, we maken ons er op verjaardagen zeker niet altijd even populair
mee wanneer we de huidige generatie van vijftigers en zestigers als
gelukgeneratie omschrijven. Want “wij hebben er heel hard voor gewerkt”
wordt dan altijd gesteld.
Dat ontkennen we ook niet. Maar de feiten liegen er evenmin om.
Zo zijn namelijk honderden
miljarden euro’s aan Nederlandse olie- en gasbaten vooral in de zakken
van dit leeftijdscohort beland. Waar Noorwegen in de loop der jaren van
soortgelijke baten een groot investeringsfonds heeft opgezet werden deze
enorme meevallers in Nederland gewoon uitgedeeld, vooral in de vorm van
sociale uitkeringen. Geen wonder dat onze nationale concurrentiepositie toen
verslechterde.
Staatsschuld bleef oplopen
Vanwege een gunstige demografische bevolkingsopbouw werden in de afgelopen
decennia enorme overheidsinkomsten gegenereerd via de inkomstenbelasting. Je
zou verwachten dat de overheid in zo’n ideaal scenario haar schulden flink
zou verminderen.
Maar in werkelijkheid gebeurde precies het omgekeerde. De afgelopen decennia
werd onze staatsschuld, uitgedrukt als percentage van de economie, flink
verhoogd. Dat is niets anders dan toekomstige welvaart naar voren halen.
Spreken van een 'geluk' is zo bezien misschien nog wel te vleiend.
En dan is er nog de huizenmarkt waarbij de prijzen de afgelopen decennia veel
harder stegen dan de inflatie. Ook hier is sprake van overdracht van
welvaart: van de huidige jongeren die veel te veel voor hun huis hebben
betaald naar degenen die hun woning al decennialang in bezit hebben.
De nieuwe armen
De huidige 20- tot 40-jarigen, hoogopgeleid of niet, noemen we de nieuwe
armen. Hoewel gemiddeld beter opgeleid dan de gelukgeneratie hebben de
meeste nieuwe armen in tegenstelling tot hun ouders ineens twee inkomens
nodig om als gezin hun maandelijkse rekeningen te kunnen betalen. En dan
gaat het om financiering van essentiële zaken als zorg en wonen en niet om
bijvoorbeeld dure auto's of vakanties naar tropische oorden.
Wie enigszins verdient en zo verstandig is geweest de overgewaardeerde
huizenmarkt vooralsnog te mijden kan in Nederland geen aanspraak maken op
een goedkope sociale huurwoning. Nee, ondanks dat we al één van de meest
progressieve belastingstelsels ter wereld hebben is zo'n persoon in dat
geval dan ook nog eens gedwongen de duurdere private huursector - natuurlijk
zonder huurtoeslag – te betreden.
AOW-leeftijd omhoog
En waar ondanks de sterk gestegen levensverwachting het staatspensioen (AOW)
in Nederland decennialang onveranderd op 65 jaar bleef staan geldt dat voor
de nieuwe armen niet. Wie nu 40 is, ontvangt AOW wanneer hij of zij 68
wordt. En wie nu 20 is pas op 72-jarige leeftijd. Dat vinden we overigens
een goede ontwikkeling want we worden gemiddeld genomen immers nog steeds
ouder.
De gelukgeneratie kon nog tot in lengte van jaren genieten van een rustig
studentenleventje en kende de zogeheten 'eeuwige studenten'. Voor de nieuwe
armen zit dat er tegenwoordig ook al niet meer in - ze moeten hun studie zo
snel mogelijk, liefst nominaal, afronden willen ze geen boetes krijgen.
Tijdelijke contracten
Wanneer een nieuwe arme zijn studie dan eenmaal met succes heeft afgerond is
de kans op het verkrijgen van een vast contract bijzonder klein. Met een
tijdelijk contractje van een jaar mag menigeen tegenwoordig z'n handen al
dichtknijpen.
Eigenlijk zijn deze nieuwe armen, zonder dat ze het zelf goed en wel beseffen,
een soort kleine ondernemertjes geworden. Maar niet echt goede. Zo hebben ze
slechts één klant (hun werkgever) die haast van het ene op het andere moment
kan vertrekken. En echt sterke concurrentievoordelen - de basis voor een
goed inkomen - hebben ze ook al niet met een globaliserende kenniseconomie
en bijbehorende 'commoditization' van kenniswerk (vroeger kon je je
onderscheiden met een bachelor of master; tegenwoordig steeds moeilijker).
Financieel drijfzand
Bovengenoemde factoren tezamen maken dat veel van de huidige 20- tot
40-jarigen zich op financieel drijfzand bevinden.
Over de fikse versobering van pensioenen (denk aan de overgang van eind- naar
middelloon en afschaffing van indexatie) en het afschuiven van
beleggingsrisico's op de nieuwe armen hebben we het nog niet eens gehad. Om
later toch een goed pensioen te hebben ontkomen veel van hen er eigenlijk
niet aan om zelf hun zaakjes te regelen.
Maar veel Nederlandse beleggers verkeren momenteel in een soort shock, zo
blijkt uit het recente 'Investor Horizons'-onderzoek van de Amerikaanse
vermogensbeheerder BlackRock. De nieuwe armen zijn maar amper in hun oude
dag geïnteresseerd. En de kleine groep die al maatregelen treft spaart
maandelijks weliswaar een klein bedragje maar dat is in veel gevallen
duidelijk ontoereikend.
De oplossing: beleggen
Uit het onderzoek onder ruim 2.000 Nederlanders bleek verder dat twee op de
drie zich als risicomijdend typeert en niet bereid is enig risico te lopen
met z'n geld. En vrijwel onbegrepen is het desastreuze effect dat inflatie
op de koopkracht van spaartegoed (of pensioen) heeft.
Het devies voor met name jongeren is dan ook om - ondanks hun vaak zwakke
vermogenspositie - vlot te beginnen met beleggen. Met een wat hoger
rendement dan op een spaarrekening en een lange beleggingshorizon kunnen
zelfs kleine bedragen tot flinke sommen geld uitgroeien. Wie dat niet doet
en niet steelt of erft zal waarschijnlijk moeten werken tot hij sterft.
Hendrik Oude Nijhuis heeft zich jarenlang verdiept in de strategieën van 's
werelds beste beleggers en is tevens oprichter van warrenbuffett.nl
over de beleggingsstrategie van Warren Buffett. Deze column is niet bedoeld
als individueel advies tot het doen van beleggingen.
Lees ook:
pineut?
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl